Historie en Landschap van de Holierhoekse en Zouteveense
Polder en de Noord-Kethelpolder
Op vrijdag 28 januari 2011 zal het onderzoeksrapport
Historie en landschap van de Holierhoekse en Zouteveense Polder
en de Noord-Kethelpolder officieel worden overhandigd aan de
heer J. Evertse, gedeputeerde van de provincie Zuid-Holland en
aan de wethouders van de gemeenten Schiedam, Vlaardingen en
Midden-Delfland. Dit boekje en ook de vorige edities zijn te downloaden
als PDF bestand.
Het boekje bevat een beschrijving van de ontstaans- en
bewoningsgeschiedenis van deze polders, die tot het hart van het
Midden-Delflandgebied genoemd kunnen.
Eerder verscheen in deze serie al de publicatie over de Klaas
Engelbrechtspolder en de Harnaschpolder, Woudse Polder en
Groeneveldse Polder. Deze actualisering van de
cultuurhistorische informatie sluit aan bij het in 2009
ontwikkelde landschapsontwikkelings-perspectief (LOP), dat de
basis zal vormen voor de herziening van de bestemmingsplannen
buitengebied.
In samenwerking met de stichting Groen Goud is meerjarige
ondersteuning verkregen van de provincie Zuid-Holland, de
gemeente Midden-Delfland en de Europese Unie. In de aanloopfase
is het project ook gesteund door het stadsgewest Haaglanden.
De officiële handeling vindt plaats op vrijdag 28 januari
2011, om 14.00 uur in de gerestaureerde boerderij van de familie
R. Breugem, aan de Groeneweg 23, 3124 KA Schiedam.
Toelichting
Het boekje bevat een beschrijving van de geologische,
waterstaatkundige en bestuurlijke situatie, van de
bewoningsgeschiedenis en van enkele landschappelijke
bijzonderheden in dit deel van Midden-Delfland, waaronder de
Vlaardingervaart. Het boekje vervolgt met de monumentale waarden
van boerderijen en andere gebouwen en de jonge en afwijkende
bebouwing, en sluit af met een overzicht van de meest
waardevolle landschapsclusters. Het boekje bevat veel foto´s en
acht kaartjes die de beschrijvingen duidelijk samenvatten en is
op de site van de stichting te downloaden: www.middendelflandismensenwerk.nl.
Met dit boekje is het derde deel verschenen van een serie die
voor alle polders van heel Midden-Delfland in voorbereiding is.
In de loop van dit jaar zullen opnieuw enkele polders volgen, waar
onder de Duifpolder, de Commandeurspolder en de Dijkpolder.
Schets van het onderzoeksgebied
Het onderzoeksgebied Holierhoekse en Zouteveense Polder en de
Noord-Kethelpolder wordt in het noorden begrensd door de
woonwijk Bijsterveld in Schipluiden en de Zuidkade die de grens
vormt met de Kerkpolder. Deze kade verbindt de Zouteveenseweg
met de Tanthofkade. Laatstgenoemde kade loopt in zuidelijke
richting tot aan de Mandjeskade, die de noordelijke grens vormt
met de Lage Abtswoudsche Polder. De oostelijke grens wordt
gevormd door de Delftsche Schie richting Overschie tot aan de
Poldervaart. In het zuiden wordt het plangebied begrensd door de
Poldervaart, de bebouwing van Woudhoek in Kethel/Schiedam en van
de wijk Holy in Vlaardingen. De westelijke grens is de
Vlaardingervaart.
De drie polders worden alle gekenmerkt door hun openheid, die
vooral in de oost-west richting sterk kan worden beleefd. Op
sommige plaatsen is dit ook het geval in de zuid-noord richting,
zoals vanaf de Woudweg, de Oostveenseweg en de Zuidkade. De
wegen in de Holierhoekse en Zouteveense Polder, alsmede de
Groeneweg in de Noord-Kethelpolder, fungeren als coulissen. De
laatste weg is een ontginningsweg, die doodloopt, hetgeen in
Delfland uniek is. In de onderzochte polders liggen
verschillende boerderijen aan lange lanen. De knotwilg is langs
de wegen de meest kenmerkende boom.
Van zuid naar noord zijn de ontginningsblokken goed herkenbaar;
ze worden begrensd door wegen of brede molensloten, zoals de
Woudweg, de Zweth, de Oostveenseweg en de Willemoordseweg en de
Slinksloot. Nabij de Slinksloot ontmoeten de
verkavelingspatronen uit het zuiden en het oosten en westen
elkaar, vandaar de kromming in de Zouteveenseweg, die nodig was
om de doorgaande verbinding tot stand te brengen.
Het ondergezochte gebied telt een viertal woonenclaves,
namelijk Negenhuizen, de Kapel, de Kandelaar en de Kerkbuurt,
die naast boerderijen, andere woonhuizen, beplanting en in het
laatste geval ook een kerk met pastorie tellen. De wegenpatronen
dateren allemaal uit de ontginningsperiode (twaalfde/dertiende
eeuw) en zijn wat de breedte betreft nog bijna volledig
authentiek.
| Naast de Woudweg, de Oostveenseweg, de Willemoordseweg
en de Kandelaarweg zijn de Slinksloot en de Zweth
belangrijke dwarsverbindingen. De kreekruggen
onderscheiden zich niet alleen als hoogten in het
landschap, maar ook als boerderijplaatsen. Een opvallend
landschappelijk element is de nog bestaande eendenkooi
van Zouteveen en de loop van het riviertje de Keen. |
|
De gehele zuidflank van de drie polders en de oostzijde van
de Noord-Kethelpolder wordt gemarkeerd door nieuw aangelegde
bosgroepen, plasjes en verruigde zones, die naast natuurwaarden
ook recreatieve betekenis hebben. Het zandlichaam van de A4 en
het spoor tussen Delft en Schiedam zijn harde doorsnijdingen.
Het zandlichaam wordt tot nu beleefd als dijk. De kaden langs de
Schie en de Vlaardingervaart laten nog iets uit de periode van
de trekvaart zien. Met de Poldervaart zijn het ook plaatsen die
van groot belang zijn voor de waterstaatkundige geschiedenis.
Het meest opvallende van het open poldergebied zelf is, dat de
agrarische bebouwing in de te bespreken polders nog altijd
dominant aanwezig is en dat de ontwikkeling van de boerderijbouw
en de melkveehouderij hier heel goed zijn waar te nemen.
Topclusters van de Holierhoekse en Zouteveense Polder en de
Noord-Kethelpolder
In het rapport worden de volgende topclusters aangegeven (zie
kaart):
- Vlaardingse Schouw en omgeving. Hoge ensemblewaarde met
voormalig rechthuis/boerderij, oud gemaal en molenplaats,
dijkhuisjes met café Vlietzicht; beleving van de Slinksloot,
de Zouteveense Polder, de drie vlieten en de Vlietlanden met
de Kleiput en het trekpad langs de Noordvliet met bruggetje.
- Buikslootmolenplaats. Ensemble met oude boerderij,
molenplaats met moderne uitkijkstoelen, handveerpont de
Trekschuit en (aan de overkant) het Duifpoldergemaal met
naastliggende boezemlanden.
- De Kapel en boerderij Meerzicht. Oude bebouwing op de
kruising van Zouteveenseweg, Breeweg, Willemoordseweg en
Oostveenseweg; plaats van vroegere kapel; monumentale
boerderij Meerzicht.
- Negenhuizen. Buurtschap langs de Zouteveenseweg met
(oorspronkelijk) negen oude boerderijen.
- Noord-Kethelpolder. Terpjes.
- Kerkbuurt Kethel. Monumentale R.K. kerk en pastorie,
kerkhof en voormalig schoolgebouwtje; deels oude
lintbebouwing langs de Kerkweg.
- Kandelaar. Buurtschap langs de Schie; enkele oude
boerderijen en woningen.
- Eendenkooi Schipluiden en Keen. Kronkelende veenkreek de
Keen; operationele eendenkooi als cultuurhistorisch object
met rondom weilanden; ten zuidoosten hiervan restant tweede
eendenkooi.
- De Meer. Voormalig meer nabij de Slinksloot, afwijkende
verkaveling, oude boerderijplaatsen (deels verlaten).
Bijzondere wegen, paden en waterwegen:
- Willemoordseweg en Oostveenseweg. Karakteristieke
landelijke polderwegen met veel knotwilgen; diverse (oude)
boerderijen, zowel aan de weg als aan een oprijlaan;
beleving van open polder- en veenweidelandschap.
- Woudweg. Karakteristieke polderweg met veel knotwilgen;
diverse (oude) boerderijen; mooie brede bermsloot; enkele
cultuurhistorische elementen.
- Zuidkade. Eeuwenoude waterkerende dijk; naar het zuiden
beleving van de polder, een oud slotenpatroon en de
eendenkooi, en naar het noorden de golfbaan in de
Kerkpolder.
- Tanthofkade. Eeuwenoude waterkerende dijk; beleving van
het open poldergebied; op enige afstand het zandlichaam van
de snelweg A4.
- Mandjeskade. Eeuwenoude waterkerende dijk; beleving van
het open poldergebied van de Noord-Kethelpolder.
- Schieweg. Dijk langs het kanaal de Schie; aantal
monumentale boerderijen; uitzicht over de Noord-Kethelpolder,
beleving van hoogteverschillen kade en polder, voormalig
jaagpad.
- Groeneweg. Doodlopende, oude ontginningsweg in de
Noord-Kethelpolder; enkele monumentale boerderijen.
- Fietspad parallel aan Abtswoude en Harreweg. Weglichaam
ooit bedoeld voor een provinciale weg Delft-Schiedam.
- Slinksloot. Brede molensloot voor het gemaal van de
Holierhoekse en Zouteveense Polder;
- De Zweth. Voormalige molensloot naar de Zwethmolen, nu
afwaterend via de Slinksloot.
Historie en landschap - Waardevolle ensembles en
structuren - © Stichting Midden-Delfland is Mensenwerk
Bron: Persbericht Stichting Midden-Delfland is
Mensenwerk 24 januari 2011
|
